Jan Dismas Zelenka to zapomniany kompozytor doby baroku. Przez muzykologów został uznany za równego współczesnym mu wirtuozom, takich jak Bach,Händel,Vivaldi czy Telemann.

Jan Zelenka urodził się 16.10.1679 roku w Czechach we wsi Lounovice pod Blankem. Został ochrzczony jako Jan Łukasz, ale zmienił swoje drugie imię na Dismas. Ta zmiana związana była z głęboką afirmacją męki Pana Jezusa i historią dobrego łotra, który według Ewangelii Nikodema nosił właśnie imię Dismas.

Swą karierę muzyczną zaczynał jako organista w swej rodzinnej wsi. Jak przebiegała kariera młodego Zelenki, owiane jest tajemnicą, bo większość jego biografii zaczyna się od jego służby na dworze saskim Augusta II, kiedy miał już 30 lat. Dwór ten był dwuwyznaniowy, ponieważ sam elektorat Saksonii był ewangelicki (luterański), ale elektor Fryderyk August II musiał przejść na katolicyzm, by zostać królem Polski. Tak jak Jan Sebastian Bach i inni kompozytorzy odpowiadali za przygotowywanie oprawy muzycznej do nabożeństw i uroczystości protestanckich, tak Zelenka odpowiadał za część katolicką.

W swej epoce był bardzo ceniony, jego muzykę chwalono za jej niezwykłą energię i rozmach. Zelenka komponował niemal wyłącznie dzieła religijne, dlatego nazywany jest czasem „katolickim Bachem”, jednak ze względu na obecność wirtuozerii w jego muzyce skrzypcowej wspominany jest też czasem jako „czeski Vivaldi”

Kompletny spis utworów Zelenki zawiera niemal 250 utworów, przeważnie o charakterze religijnym, w tym 21mszy, 4requiem , 2 wielkie oratoria, 2 Magnificat i Te Deum, 13 litanii, wiele psalmów, hymnów i antyfon.

Przez prawie 200 lat kompozytor ten i jego muzyka była zapomniana. Podejrzewa się, że nuty jego utworów były zamknięte na klucz z powodu zazdrości o ich jakość przez Telemanna. Nie wiadomo nic o jego życiu prywatnym, choć prawdopodobnie nigdy nie był żonaty. Nie zachowały się też żadne portrety kompozytora.

Zmarł w 1745 roku i został pochowany na cmentarzu katolickim w Dreźnie.

Do wysłuchania wybrałam psalm 51 Miserere. Fascynują mnie różne muzyczne wariacje na temat tego psalmu. Bo dla mnie jest to najpiękniejszy psalm wołającego do Boga o litość grzesznika. Zelenka perfekcyjnie ukazuje dramatyzm zawołania „Zmiłuj się nade mną, Boże, w łaskawości swojej”