Amman – stolica Jordanii, miasto usytuowane w północnej części kraju, dziś to miasto muzułmańskie, liczące około 2,5 mln mieszkańców z dużą liczbą uchodźców palestyńskich.
Historia miasta sięga czasów starożytnych; zamieszkiwane przez różne cywilizacje, nosiło różne nazwy. W czasach Mojżesza (XIII wiek p.n.e.), znane pod nazwą Rabbat Ammon (Rabba). Okolice zamieszkiwały wtedy plemiona semickie: Ammonici, Edomici i Moabici. W X wieku p.n.e. Rabba zdobył Król Dawid; potem rządzili tutaj władcy helleńscy, którzy w III wieku p.n.e. przemianowali nazwę miasta na Filadelfię. W I w. p.n.e. włączone zostało do Dekapolu, związku 10 miast helleńskich. Pod nazwą Filadelfia miasto znane było w czasach rzymskich i bizantyjskich a po osiedleniu się tutaj Nabatejczyków i Ghassanidów, przemianowano je na Amman. Rozkwit miasta trwał przez okres bizantyjski do VIII wieku, kiedy to miasto opanowane zostało przez wyznawców islamu. Bardzo zawiłe są losy tych ziem jak i samego miasta…
W Ammanie zachowały się zabytki z czasów starożytnych. Są to m.in.:
1). Amfiteatr z II w. z czasów rzymskich, nadal używany i mogący pomieścić około 6000 widzów, przed nim znajduje się starożytne Forum zbudowane w 190 roku, dziś jedno z najważniejszych placów Ammanu a po lewej stronie placu Odeon z II w., z widownią na 500 osób.
2). Górująca nad miastem Cytadela wzniesiona w VIII w., za czasów panowania arabskiego, z której roztacza się panorama całego miasta. Zbudowana została na wzgórzu al-Qala o wysokości 830 m. i jest pozostałością po starożytnym mieście Raaba. Osadnictwo na tym terenie rozpoczęło się w neolicie. Najokazalsze obiekty Cytadeli to:
- Świątynia Herkulesa wzniesiona w latach 161-166 z nakazu Marka Aureliusza;
- Pałac Umajjadów (al-Qasr) z VII wieku, obok z cysterną na wodę wydrążoną w skale i ze zrekonstruowanym jednym z obiektów, przykrytych kopułą;
- W niedalekiej odległości znajdują się ruiny bazyliki bizantyjskiej z V wieku.
Rabba wymieniana jest też w Starym Testamencie i związana jest z Królem Dawidem. W tamtych czasach państwowość Ammonitów była silna, gdy Izraelitów dopiero się kształtowała; spowodowało to militarną ekspansję Ammonitów i wojnę z Izraelitami. Tutaj też, za sprawą Króla Dawida, zginął Uriasz, mąż Badszeby.
Oto fragmenty ze Starego Testamentu, z 2 Księgi Samuela:
(2 Sm 11,1)
1Na początku roku, gdy królowie zwykli wychodzić na wojnę, Dawid wyprawił Joaba i swoje sługi wraz z całym Izraelem. Spustoszyli oni [ziemię] Ammonitów i oblegali Rabba. Dawid natomiast pozostał w Jerozolimiea
(2 Sm 11, 6-25)
6 Wtedy Dawid wyprawił posłańca do Joaba: «Przyślij do mnie Uriasza Chetytę». Joab posłał więc Uriasza do Dawida. 7 Kiedy Uriasz do niego przyszedł, Dawid wypytywał się o powodzenie Joaba, ludu i walki. 8 Następnie rzekł Dawid Uriaszowi: «Wstąp do swojego domu i umyj sobie nogi!» Uriasz opuścił pałac królewski, a za nim niesiono dar ze stołu króla. 9 Uriasz położył się jednak u bramy pałacu królewskiego wraz ze wszystkimi sługami swojego pana, a nie poszedł do własnego domu.
10 Przekazano wiadomość Dawidowi: «Uriasz nie wstąpił do swego domu». Pytał więc Dawid Uriasza: «Czyż nie wracasz z drogi? Dlaczego nie wstępujesz do własnego domu?» 11 Uriasz odpowiedział Dawidowi: «Arka, Izrael i Juda przebywają w namiotach, podobnie też i pan mój, Joab, wraz ze sługami mego pana obozują w otwartym polu, a ja miałbym pójść do swojego domu, aby jeść, pić i spać ze swoją żoną? Na życie Pana i na twoje, czegoś podobnego nie uczynię». 12 Dawid więc rzekł do Uriasza: «Pozostań tu jeszcze dziś, a jutro cię odeślę». Uriasz został więc w Jerozolimie w tym dniu.13 Nazajutrz Dawid zaprosił go, aby jadł i pił w jego obecności, aż go upoił. Wieczorem poszedł [Uriasz], położył się na swym posłaniu między sługami swojego pana, a do domu swojego nie wstąpił.
14 Następnego ranka napisał Dawid list do Joaba i posłał go za pośrednictwem Uriasza. 15 W liście napisał: «Postawcie Uriasza tam, gdzie walka będzie najbardziej zażarta, potem odstąpicie go, aby został ugodzony i zginął».
16 Joab obejrzawszy miasto, postawił Uriasza w miejscu, o którym wiedział, że walczyli tam najsilniejsi wojownicy. 17 Ludzie z miasta wypadli i natarli na Joaba. Byli zabici wśród ludu i sług Dawida; zginął też Uriasz Chetyta. 18 Joab przez wysłańców zawiadomił Dawida o całym przebiegu walki. 19 Posłańcowi dał następujące wyjaśnienie: «Jeśliby po opowiedzeniu królowi całego przebiegu walki do końca 20 król wpadł w gniew i zapytywał cię: „Dlaczego zbliżyliście się tak do miasta, by toczyć walkę? Czyż nie wiedzieliście, że strzelają z muru? 21 Kto zabił Abimeleka, syna Jerubbaala? Czyż nie kobieta, która zrzuciła na niego z muru kamień młyński, tak iż umarł w Tebes? Czemuż podchodziliście aż pod mury?” – powiesz: Sługa twój, Uriasz Chetyta, zginął również». 22 Posłaniec poszedł. Po przybyciu oznajmił Dawidowi wszystko, z czym go Joab posłał. <Dawid się uniósł gniewem i rzekł do posłańca: «Dlaczego tak zbliżyliście się do miasta, by toczyć walkę? Czy nie wiedzieliście, że będziecie rażeni z murów? Kto zabił Abimeleka, syna Jerubbaala? Czyż nie kobieta, która zrzuciła na niego z muru kamień młyński, tak iż umarł w Tebes? Czemuż podchodziliście aż pod mury?». 23 Posłaniec odpowiedział Dawidowi: «Udało im się przemóc nas i wyjść przeciw nam w pole; odparliśmy ich aż do bramy. 24 Tymczasem łucznicy zaczęli strzelać z muru do twych sług. Dlatego to zginęło kilku ze sług królewskich. Zginął też sługa twój, Uriasz Chetyta». 25 Dawid oznajmił posłańcowi: «Tak powiesz Joabowi: „Nie trap się tym, co się stało. Miecz dosięga raz tego, raz innego. Bądź wytrwały w walce przeciwko miastu i zniszcz je!” Ty sam dodaj mu odwagi!»
(2 SM 12, 26-31)
26 A Joab staczał walki w ammonickim Rabba i zdobył stolicę królestwa. 27 Wysyłając posłów do Dawida donosił: «Natarłem na Rabba i zdobyłem już Miasto Wód. 28 A teraz zbierz pozostałe wojsko i prowadź dalej walkę przeciw miastu. Podbij je, ażebym nie ja był jego zdobywcą i nie nadano mu mego imienia». 29 Dawid zebrał więc całe wojsko i udał się do Rabba, natarł na miasto i zdobył je. 30 Z głowy Milkoma zdjął koronę, która ważyła talent złota. Miała ona drogocenny kamień, który posłużył za ozdobę głowy Dawida. Zabrał też z miasta niezliczoną ilość łupów. 31 Ludność zaś, która w nim była, uprowadził i przeznaczył do obsługi pił, kilofów i żelaznych siekier oraz kazał jej przejść do wyrobu cegły. W ten sposób postąpił z wszystkimi miastami ammonickimi. Potem wrócił Dawid z całym wojskiem do Jerozolimy.
Historia biblijna w kamieniu obecna… Musi się człowiek czuć niesamowicie tam:) Dziękuję Mario za podróż moją z Tobą:)
Na tamtych ziemiach poczułam jakąś łączność ze Starym Testamentem…
Pomimo, że od mojego pobytu TAM minęło zaledwie kilka tygodni, historie biblijne wciąż żywe i poruszające i sercu coraz bliższe.