Kantata Bacha Ich habe genug (BWV 82) zachowała się aż w czterech wersjach, przy czym w swoim pierwotnym kształcie, przeznaczonym na Święto Oczyszczenia Marii 2 lutego 1727 roku, pomyślana była na bas solo i z towarzyszeniem zespołu smyczków, grupy basso continuo i koncertującego oboju. W roku 1731 z tej samej okazji kazał Bach śpiewać swoją kantatę już sopranowi, a w roku 1735 – mezzosopranowi. Ze względu na zmianę obsady, musiał do starej partytury wprowadzić wówczas kilka korekt, co było zresztą typowe dla kompozytora, gdy przygotowywał wznowienia wykonań swoich dzieł wcześniejszych. Nie zdarzyło mu się bowiem kiedykolwiek, by ponownie grać własne kompozycje bez ich ulepszania. Do Ich habe genug wrócił Bach raz jeszcze w lutym roku 1747, powierzając tym razem partię solową alciście Johannowi Christianowi Altnickolowi, swojemu uczniowi, prywatnie zaś zięciowi.

Święto Oczyszczenia Marii, obchodzone zwyczajowo 2 lutego (niem. Mariä Reinigung, łac. Purificatio Mariae) we współczesnych kościołach zachodnich nazywane jest też Świętem Ofiarowania Pańskiego. Uroczystość ta nawiązuje do wydarzenia opisanego w Ewangelii wg św. Łukasza (2, 22-38), we fragmencie zatytułowanym „Poświęcenie Jezusa w Świątyni”, stanowiącego zresztą czytanie główne podczas nabożeństwa tego dnia.

Chodziło o oddanie go Bogu na znak wdzięczności za ocalenie w czasie pierwszej Paschy przed wyjściem z Egiptu. Zgodnie więc z tym zwyczajem również i Maryja z Józefem przynieśli do Świątyni swojego pierworodnego, a fakt ten tłumaczony jest przez teologów jako symboliczne ofiarowanie Jezusa światu. Scenę opisaną w Ewangelii przez św. Łukasza kończy tzw. Kantyk Symeona – owego starca, któremu Bóg obiecał, że nie umrze, dopóki nie ujrzy Mesjasza. Ponieważ obietnica dana Symeonowi się wypełniła, ten wygłosił pochwalną modlitwę (znaną w wersji łacińskiej jako Nunc Dimittis).

Teraz o Władco, pozwalasz odejść słudze Twemu w pokoju, według Twego Słowa

Bo moje oczy, ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów.

Światło na oświecenie pogan, i chwałę Ludu Twego, Izraela!

Tekst kantaty Ich habe genug BWV 82 odnosi się przede wszystkim do tego wątku i przenosi symbolikę zdarzenia opisanego w Piśmie Świętym na współczesnych chrześcijan, dla których po objawieniu się Zbawiciela rozstanie ze światem doczesnym w chwili śmierci stanowić ma tylko radosne uwolnienie się od więzów ciała i moment prawdziwego zjednoczenia z Bogiem. Stąd też obecne są w libretcie kantaty BWV 82 liczne elementy tęsknej mistyki i obrazy alegorycznego wyswobodzenia się z łańcuchów życia. Przywołana zostaje wreszcie jedna z najbardziej popularnych w baroku metafor śmierci jako słodkiego snu, który stanowić ma tylko przejście do życia wiecznego.

Niezwykła jest aria Schlummert ein, ihr matten Augen…tekst wyraża spokój i ukojenie, swoisty błogostan człowieka spełnionego, a jednak muzyka pełna jest bólu i smutku, nieukojonej nostalgii. Paradoks, jak gdyby dźwięki nie nadążały za słowem, co może  wprawić słuchacza i w zachwyt i w zdumienie jednocześnie. Niezmienne pozostaje wrażenie doskonałości muzycznej i geniuszu Bacha.

Przedstawiam całość kantaty pod dyrekcją Philippe Herreweghe  oraz wspomnianą arię w wykonaniu mojego ulubionego kontratenora Andreasa Scholla.

Zaśnijcie już wreszcie, me oczy zmęczone,
Spokojnie i błogo niech zamknę powieki!
Nie chcę zostać na tym świecie,
Bo nic nie ma tutaj przecie,
Co mej duszy przeznaczone.
Tum skazany jest na nędzę,
Tam zaś, tam mi dana będzie
Radość i pokój na wieki.