Często można spotkać się z poglądem, że wiara jest sprzeczna z rozumem. Świadczyć o tym ma potrzeba dowodów przy używaniu rozumu, a zupełna dowolność wiary.
Są wiary tego typu. Zupełnie nieracjonalne przyjęcie jakiegoś kultu lub zaufanie dziwnym autorytetom. Chrześcijaństwo w swoje istocie jest czymś zupełnie innym!
Dlaczego? Odpowiedź postaram się podzielić na logiczne etapy.
Rozum używany zna swoje ograniczenia.
Sokrates wypowiedział swoje słynne „Wiem, że nic nie wiem”. To jest pokora umysłu!
W czasach nowożytnych słynna jest przygoda Koła Wiedeńskiego. Jego filozofowie usiłowali oddzielić wypowiedzi mające sens od mglistej metafizyki. Te sensowne miałyby być potwierdzone przez doświadczenie. Tylko szybko okazało się, że nawet milion zgodnych z tezą doświadczeń jej nie potwierdza! Dlaczego? Bo nie mamy gwarancji, ze milion pierwsze też będzie zgodne z twierdzeniem.
Ilustracją niech będzie teoria grawitacji Newtona. Jej sukcesy były ogromne, aż przyjrzano się zjawisku zwanemu precesja Merkurego. To zmiana położenia najbliższego do Słońca punku orbity.
Teoria Newtona dawała niezgodną z obserwacjami wartość.
Dopiero OTW Einsteina dała zgodne przewidywania. Są jednak sytuacje kiedy zawodzi OTW!
Rozum jest w stanie oceniać autorytet.
Kiedy spotykamy kogoś pretendującego do roli eksperta, warto mu się dokładnie przyjrzeć. Możemy spotkać oszusta, demagoga lub … naprawdę kogoś znającego obszar wiedzy, dla nas tajemniczy. Podobnie rozum podpowiada nam, że Bóg stwórca świata jest ekspertem! Pozwala też ocenić czy ktoś się podający za jego głos zasługuje na zaufanie.
Rozum wskazuje na istnienie Boga!
Kontakt z pięknem, dobrem w ludzkich sercach, mistykami i świadectwem wiary miliardów ludzi nasuwa myśl o istnieniu Stwórcy. Podobnie dokładna analiza faktu istnienia nauki.
Rozum może odpowiedzieć sobie na pytanie czy Bóg mówi do ludzkości.
Część widzących jasno, że Bóg jest przypuszcza, że jest on nieosobowy lub niezainteresowany ludzkością.
Jednak skoro my, elementy stworzenia jesteśmy osobami, to sam Stwórca może być co najmniej ponad-osobowy, jeśli takie pojęcie ma sens. Po prostu nie jest mniej złożony niż swoje stworzenie!
Wiele religii i osób twierdzi, że są głosem Boga. Ich analiza może nam powiedzieć czy którekolwiek roszczenia tego typu są uzasadnione.
Rozum może pokłonić się przed autorytetem Jezusa z Nazaretu!
Jeśli przeanalizować przesłania religijne istniejące na Ziemi, tylko osoba Jezusa ma sens i jest godna zaufania.
Dlaczego?
- Głosi on miłość nieprzyjaciół i w jego imię nie ma usprawiedliwionych czynów agresji i szkody.
- Jego słowa są poparte ponad naturalną mocą i czymś absolutnie niemożliwym dla nas – zmartwychwstaniem.
- Jego przesłanie szanuje osobowość człowieka i zachęca go do wyboru miłości prawdy i sprawiedliwości.
- Miliardy ludzi cieszą się życiem w jego bliskości, które jest dostępne dla wszystkich chcących!
Rozum może … zrozumieć, dlaczego wiara nie jest przymusowym stanem.
Jakże często słyszymy: udowodnij, że Bóg jest, a wtedy uwierzę!
Jeśli widzimy Boga jako kreatora wolnych istot, to On MUSI ukryć się jakby na pewien czas przed ludzkością. Dlaczego? By pozwolić nam na realizację pragnień serca i sprawdzenie wizji szczęścia! Teraz to nasze serce decyduje co robimy. Kto chce Boga, dostaje od niego potwierdzenie bardzo mocne, że Najwyższy JEST.
Przykład mojego patrona, Tomasza, jest bardzo mocnym potwierdzeniem tej tezy. To prawidłowość. Pascal doświadczył podobnie.
Kto ma inne wyobrażenie szczęścia, może wybrać los syna marnotrawnego i sprawdzić co naprawdę wybiera.
Podsumowanie.
Augustyn dobrze to ujął 🙂
Wiara i rozum, jak napisał sam Augustyn po swoim nawróceniu, są „dwoma siłami, które prowadzą do poznania” („Contra Academicos”, III, 20, 43). W związku z tym zasłużoną sławą cieszą się dwie augustiańskie formuły (por. „Sermones”, 43, 9), które wyrażają tę, jakże słuszną, syntezę między wiarą a rozumem: „Crede ut intelligas” (Wierz, aby zrozumieć) – wiara otwiera drogę do przekroczenia drzwi prawdy – ale również, i to w sposób nierozdzielny: „Intellige ut credas” (Staraj się zrozumieć, aby uwierzyć) – poszukuj prawdy, aby móc znaleźć Boga i uwierzyć.
Benedykt XVI
